Wnętrze Bazyliki

Bazylika Wniebowzięcia NMP w warstwie architektoniczno – artystycznej prezentuje harmonijne nawarstwienie dwóch dojrzałych stylów – renesansu i wczesnego baroku oraz bardzo bogate dekoracje charakterystyczne dla plastyki rokoka.

Wnętrze kościoła zdobią malowidła freskowe z 2 poł. XVIII w. przedstawiające sceny Wniebowzięcia NMP, postaci ewangelistów, a także bogate ornamenty roślinne. W partii chóru organowego znajdują się postacie św. Franciszka z Asyżu (po prawej) i św. Dominika Guzmána (po lewej).

Ołtarz główny

Jego późnorenesansowa nastawa pochodzi z 1 poł XVII w. Przypuszcza się, że autorem alabastrowych rzeź mógł być Jan Pfister. Centralną kwaterę ołtarza wypełnia alabastrowa płaskorzeźba, przedstawiająca opłakiwanie Chrystusa po zdjęciu z krzyża. Wokół tej przejmującej kompozycji umieszczono sześć drewnianych, woskowanych i złoconych płaskorzeźb ze scenami z Męki Pańskiej. W dolnej kondygnacji pod predellą umieszczono trzy alabastrowe płaskorzeźby: na środku przedstawiono postać św. Anny Samotrzeć, zaś po bokach archanioła Gabriela (z lewej) ogłaszającego Maryi (po prawej) zapowiedź narodzenia Syna Bożego. Środek górnej kondygnacji ołtarza przedstawia trzy niewiasty u grobu Chrystusa (część środkowa), Chrystusa ukazującego się Marii Magdalenie po Zmartwychwstaniu (po lewej) oraz drogę Chrystusa z uczniami do Emaus (po prawej). W zwieńczeniu nastawy ołtarzowej znajduje się płaskorzeźba Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, a nad całością górują rzeźby Boga Ojca i Ducha Świętego.

Warto nadmienić, że ołtarz został przysunięty do ściany wschodniej dopiero w 1862 r. Wcześniej znajdował się pomiędzy ołtarzami św. Franciszka i św. Antoniego, tym samym oddzielając chór zakonny od pozostałej części kościoła.

Ołtarz główny

Jego późnorenesansowa nastawa pochodzi z 1 poł XVII w. Przypuszcza się, że autorem alabastrowych rzeź mógł być Jan Pfister. Centralną kwaterę ołtarza wypełnia alabastrowa płaskorzeźba, przedstawiająca opłakiwanie Chrystusa po zdjęciu z krzyża. Wokół tej przejmującej kompozycji umieszczono sześć drewnianych, woskowanych i złoconych płaskorzeźb ze scenami z Męki Pańskiej. W dolnej kondygnacji pod predellą umieszczono trzy alabastrowe płaskorzeźby: na środku przedstawiono postać św. Anny Samotrzeć, zaś po bokach archanioła Gabriela (z lewej) ogłaszającego Maryi (po prawej) zapowiedź narodzenia Syna Bożego. Środek górnej kondygnacji ołtarza przedstawia trzy niewiasty u grobu Chrystusa (część środkowa), Chrystusa ukazującego się Marii Magdalenie po Zmartwychwstaniu (po lewej) oraz drogę Chrystusa z uczniami do Emaus (po prawej). W zwieńczeniu nastawy ołtarzowej znajduje się płaskorzeźba Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, a nad całością górują rzeźby Boga Ojca i Ducha Świętego.

Warto nadmienić, że ołtarz został przysunięty do ściany wschodniej dopiero w 1862 r. Wcześniej znajdował się pomiędzy ołtarzami św. Franciszka i św. Antoniego, tym samym oddzielając chór zakonny od pozostałej części kościoła.

Prezbiterium

W prezbiterium na szczególną uwagę zasługują pomniki grobowe członków rodu Ligęzów, które stanowią ich mauzoleum rodowe. Pochodzą one sprzed 1637 r., a ich autorstwo przypisuje się Sebastianowi Sali. Alabastrowe rzeźby naturalnej wielkości przedstawiają osiem najwybitniejszych postaci rodu w postawie orantów zwróconych w stronę ołtarza. Siedem figur ubranych jest w stroje rycerskie, zaś postać biskupa – w strój pontyfikalny. Pomniki te uznaje się za najliczniejszy w Europie zbiór orantów wykonanych w alabastrze. Poniżej wnęk pomnikowych zostały wbudowane marmurowe tablice z tekstami o charakterze nekrologów. Na ścianie północnej znajdują się figury pochodzących z rodu Ligęzów: Mikołaja (kasztelana wiślickiego), Zygmunta (cześnika wielkiego koronnego), Stanisława (kasztelana żarnowieckiego i starosty lubaczewskiego) oraz Mikołaja Spytka. Z kolei ścianę południową zdobią rzeźby przedstawiające Hermolusa (podskarbiego wielkiego koronnego), Jana (wojewody łęczyckiego), Feliksa (arcybiskupa lwowskiego)oraz – prawdopodobnie – Jana (syna wojewody łęczyckiego).

Pod pomnikami rodowymi zajmują stalle. Wykonano je z drewna dębowego według projektu Zygmunta Hendla z Krakowa  z 1900 r. Stalle składają się z siedmiu siedzisk obudowanych skrzyniowo, z wysokimi zapleckami i wąskim baldachimem. Motywy dekoracyjne nawiązują do baroku i regencji.

Ustawiono również drewnianą chrzcielnicę o barokowych cechach formalnych charakterystycznych dla XVII w. Posiada ona formę kielicha z pokrywą zwieńczoną ornamentem złożonym z liści akantu i odwróconej szyszki.

figura Madonny z Dzieciątkiem

Najważniejszym i najcenniejszym zabytkiem rzeszowskiej bazyliki jest figura Madonny z Dzieciątkiem. Otoczona żywym kultem w kaplicy po prawej stronie kościoła. Późnogotycka rzeźba z lipowego drewna powstałą w kręgu krakowskiej szkoły Wita Stwosza, a pochodzi z przełomu XV/XVI w. Rzeźba nosi w sobie cechy typu wizerunków określanych jako Piękne Madonny. Uroczysty ton wizerunkowi nadają symbole władzy królewskiej oraz sztywna poza Dzieciątka trzymającego w lewej ręce jabłko, a prawą udzielającego błogosławieństwa. Matka Boża ubrana jest w suknię i bogato zdobiony płaszcz. Na głowach Maryi i Dzieciątka Jezus znajdują się wotywne korony.

Wystrój kaplicy Matki Bożej pochodzi z 1 poł. XVIII w. Fundatorem tego ołtarza był Jerzy Ignacy Lubomirski. Figura znajduje się w centralnym punkcie bogato złoconego ołtarza wykonanego w stylu barokowym. Na obrazach mających kształt medalionów umieszczonych po bokach ołtarza zostały przedstawione sceny z życia Matki Bożej. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się owalny obraz przedstawiający Matkę Bożą Niepokalaną, podtrzymywany przez dwa anioły, a nad wszystkim nad którymi znajdują się wizerunki przedstawiające Boga Ojca oraz Ducha Świętego. Na ścianach kaplicy umieszczono obrazy wotywne przedstawiające łaski otrzymane za przyczyną Matki Bożej Rzeszowskiej.

figura Madonny z Dzieciątkiem

Najważniejszym i najcenniejszym zabytkiem rzeszowskiej bazyliki jest figura Madonny z Dzieciątkiem. Otoczona żywym kultem w kaplicy po prawej stronie kościoła. Późnogotycka rzeźba z lipowego drewna powstałą w kręgu krakowskiej szkoły Wita Stwosza, a pochodzi z przełomu XV/XVI w. Rzeźba nosi w sobie cechy typu wizerunków określanych jako Piękne Madonny. Uroczysty ton wizerunkowi nadają symbole władzy królewskiej oraz sztywna poza Dzieciątka trzymającego w lewej ręce jabłko, a prawą udzielającego błogosławieństwa. Matka Boża ubrana jest w suknię i bogato zdobiony płaszcz. Na głowach Maryi i Dzieciątka Jezus znajdują się wotywne korony.

Wystrój kaplicy Matki Bożej pochodzi z 1 poł. XVIII w. Fundatorem tego ołtarza był Jerzy Ignacy Lubomirski. Figura znajduje się w centralnym punkcie bogato złoconego ołtarza wykonanego w stylu barokowym. Na obrazach mających kształt medalionów umieszczonych po bokach ołtarza zostały przedstawione sceny z życia Matki Bożej. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się owalny obraz przedstawiający Matkę Bożą Niepokalaną, podtrzymywany przez dwa anioły, a nad wszystkim nad którymi znajdują się wizerunki przedstawiające Boga Ojca oraz Ducha Świętego. Na ścianach kaplicy umieszczono obrazy wotywne przedstawiające łaski otrzymane za przyczyną Matki Bożej Rzeszowskiej.

Kaplica Matki Bożej

Wystrój kaplicy Matki Bożej pochodzi z 1 poł. XVIII w. Fundatorem tego ołtarza był Jerzy Ignacy Lubomirski. Figura znajduje się w centralnym punkcie bogato złoconego ołtarza wykonanego w stylu barokowym. Na obrazach mających kształt medalionów umieszczonych po bokach ołtarza zostały przedstawione sceny z życia Matki Bożej. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się owalny obraz przedstawiający Matkę Bożą Niepokalaną, podtrzymywany przez dwa anioły, a nad wszystkim nad którymi znajdują się wizerunki przedstawiające Boga Ojca oraz Ducha Świętego. Na ścianach kaplicy umieszczono obrazy wotywne przedstawiające łaski otrzymane za przyczyną Matki Bożej Rzeszowskiej.

Po lewej stronie kościoła (północny transept), naprzeciwko cudownej kaplicy Matki Bożej, znajduje się kaplica Jezusa Cierpiącego. Pochodzi ona z 2 poł. XVIII w. i została wykonana w stylu barokowym. Drewniany ołtarz z bogatą ornamentyką zdobi centralnie umieszczony manierystyczny obraz Chrystusa u Słupa z 2 poł. XVII w. oraz dwa rokokowe posągi: Mojżesza (po lewej) i Aarona (po prawej) z 1 poł. XVIII w. W niszy nad zwieńczeniem znajduje się wizerunek Chusty św. Weroniki.

Ambona

Po lewej stronie nawy głównej znajduje się osiemnastowieczna ambona., którą zdobią złocone ornamenty. Na zaplecku umieszczono rzeźbę przedstawiającą putta podtrzymujące otwartą księgę. Baldachim został zakończony kulą z rzeźbą św. Jana Kapistrana.

 

W kościele znajdują się jeszcze cztery ołtarze boczne w stylu rokokowym. Bliżej wielkiego ołtarza znajdują się ołtarze św. Franciszka z Asyżu (po lewej) oraz św. Antoniego z Padwy (po prawej). Dwa pozostałe usytuowano w dalszej części nawy głównej. Po lewej stronie znajduje się ołtarz św. Józefa, a po prawej – św. Jana z Dukli.

Ambona

Po lewej stronie nawy głównej znajduje się osiemnastowieczna ambona., którą zdobią złocone ornamenty. Na zaplecku umieszczono rzeźbę przedstawiającą putta podtrzymujące otwartą księgę. Baldachim został zakończony kulą z rzeźbą św. Jana Kapistrana.

 

W kościele znajdują się jeszcze cztery ołtarze boczne w stylu rokokowym. Bliżej wielkiego ołtarza znajdują się ołtarze św. Franciszka z Asyżu (po lewej) oraz św. Antoniego z Padwy (po prawej). Dwa pozostałe usytuowano w dalszej części nawy głównej. Po lewej stronie znajduje się ołtarz św. Józefa, a po prawej – św. Jana z Dukli.

Ołtarze św. Franciszka i Antoniego

W centrum ołtarza św. Franciszka z Asyżu  znajduje się późnobarokowy obraz olejny „Święty Franciszek z Chrystusem” (XVIII w.). Na cokołach między kolumnami umieszczono dwie drewniane, polichromowane rzeźby, przedstawiające bł. Czesława (po lewej) oraz św. Floriana (po prawej). W zwieńczeniu ołtarza przedstawiona jest scena stygmatyzacji św. Franciszka.

Ołtarz św. Antoniego z Padwy pochodzi z 2 poł. XVIII w., a jego centralną część stanowi obraz przedstawiający tegoż świętego z Dzieciątkiem Jezus na ręku. Dopełnienie całości stanowią dwie drewniane i polichromowane figury: św. Stanisława ze Szczepanowa (po lewej) oraz św. Wojciecha (po prawej). Nad obrazem i figurami umieszczono rzeźbę św. Jana z Dukli w ekstazie.

Ołtarze św. Józefa i Jana z Dukli

Ołtarz św. Józefa pochodzi z 2 poł. XVIII wieku. Obraz świętego z Dzieciątkiem Jezus wypełnia centralną część nastawy ołtarzowej. Po lewej jego stronie znajdują się figury rodziców Najświętszej Maryi Panny: św. Anny (po lewej) oraz św. Joachima (po prawej). W zwieńczeniu ołtarza umieszczono obraz św. Jana Nepomucena.

Obraz w ołtarzu św. Jana z Dukli ukazuje świętego podczas widzenia Matki Bożej z Dzieciątkiem na ręku. Po lewej stronie umieszczono rzeźbę św. Jana Chrzciciela, a po prawej – św. Barbary. Zwieńczenie ołtarza stanowi scena stygmatyzacji św. Franciszka z Asyżu. Pod obrazem św. Jana umieszczono współczesny obraz św. Szymona z Lipnicy. Warto nadmienić, że przy ołtarzu w latach 1945-74 r. przechowywane były sprowadzone ze Lwowa relikwie św. Jana z Dukli.

Ołtarze św. Józefa i Jana z Dukli

Ołtarz św. Józefa pochodzi z 2 poł. XVIII wieku. Obraz świętego z Dzieciątkiem Jezus wypełnia centralną część nastawy ołtarzowej. Po lewej jego stronie znajdują się figury rodziców Najświętszej Maryi Panny: św. Anny (po lewej) oraz św. Joachima (po prawej). W zwieńczeniu ołtarza umieszczono obraz św. Jana Nepomucena.

Obraz w ołtarzu św. Jana z Dukli ukazuje świętego podczas widzenia Matki Bożej z Dzieciątkiem na ręku. Po lewej stronie umieszczono rzeźbę św. Jana Chrzciciela, a po prawej – św. Barbary. Zwieńczenie ołtarza stanowi scena stygmatyzacji św. Franciszka z Asyżu. Pod obrazem św. Jana umieszczono współczesny obraz św. Szymona z Lipnicy. Warto nadmienić, że przy ołtarzu w latach 1945-74 r. przechowywane były sprowadzone ze Lwowa relikwie św. Jana z Dukli.

Chór muzyczny

Chór muzyczny pochodzi z połowy XVIII w. Został wykonany z rzeźbionego drewna pokrytego polichromią i złoceniami. Parapet zdobiony jest instrumentami muzycznymi. Na ich tle znajduje się kłąb obłoków z siedzącym nad nim aniołkiem. Podobne postaci zdobią też filary i boczne konsole.

Obecne, drugie już w historii kościoła, organy zostały zbudowane w 1776 r. przez Wojciecha Szyplewskiego z Pilzna. Były to organy o dwóch manuałach bez pedału i miały dwanaście głosów. Do dziś zachował się zabytkowy prospekt organowy utrzymany w stylu rokokowym, zdobiony dekoracją snycerską i złocony. Instrument był poddawany kilku przebudowom. Aktualnie składa się z dwóch manuałów i pedału oraz dysponuje 23 głosami.

Ołtarz Świętego Krzyża

W korytarzu łączącym kościół z klasztorem znajduje się ołtarz Świętego Krzyża. Należy on do najstarszych zabytków rzeszowskiego kościoła, a został wykonany z marmuru i alabastru. Jego autorstwo przypisuje się Sebastianowi Sali. Centralną część ołtarza stanowi Krzyż, któremu niegdyś towarzyszyły dwie figury: Matki Bożej Bolesnej i św. Jana. Pod tym ołtarzem złożono doczesne szczątki fundatorów sanktuarium. Dolną część ołtarza stanowi pamiątkowa tablica z inwokacją i wspomnieniem o fundacji Mikołaja Spytka Ligęzy.

Ołtarz Świętego Krzyża

W korytarzu łączącym kościół z klasztorem znajduje się ołtarz Świętego Krzyża. Należy on do najstarszych zabytków rzeszowskiego kościoła, a został wykonany z marmuru i alabastru. Jego autorstwo przypisuje się Sebastianowi Sali. Centralną część ołtarza stanowi Krzyż, któremu niegdyś towarzyszyły dwie figury: Matki Bożej Bolesnej i św. Jana. Pod tym ołtarzem złożono doczesne szczątki fundatorów sanktuarium. Dolną część ołtarza stanowi pamiątkowa tablica z inwokacją i wspomnieniem o fundacji Mikołaja Spytka Ligęzy.

Drzwi wejściowe

Bogato zdobione drzwi wejściowe do bazyliki zostały wykonane w 2010 r., a przedstawiają motywy związane z sanktuarium, jego dziedzictwem historycznym, bogactwem duchowym oraz charyzmatem franciszkańskim.

Kaplica św. Jana Pawła II

2 kwietnia 2019 r. została poświęcona kaplica św. Jana Pawła II, znajdująca się w lewej części kościoła. W centralnej części kaplicy znajduje się drewniany krzyż, cieszący się wielką czcią wiernych. Po jego lewej stronie znajduje się rzeźba świętego Jana Pawła II naturalnych rozmiarów. Z tyłu kaplicy umieszczono dwa zamknięte konfesjonały, w których sprawowany jest sakrament pokuty.

Kaplica św. Jana Pawła II

2 kwietnia 2019 r. została poświęcona kaplica św. Jana Pawła II, znajdująca się w lewej części kościoła. W centralnej części kaplicy znajduje się drewniany krzyż, cieszący się wielką czcią wiernych. Po jego lewej stronie znajduje się rzeźba świętego Jana Pawła II naturalnych rozmiarów. Z tyłu kaplicy umieszczono dwa zamknięte konfesjonały, w których sprawowany jest sakrament pokuty.